BARDEJÓW

W XV wieku Bardejów znajdował się w okresie największego rozkwitu gospodarczego.
Przyczynił się do tego nie tylko wysoki poziom miejscowych rzemiosł jako całości, lecz przede
wszystkim szczególnie godny uwagi rozwój jednego z nich – płóciennictwa. Rzemiosło to ze swoją
unikalną organizacją produkcji, bielenia i sprzedaży płótna zapisało się w dziejach gospodarczych węgierskich i słowackich. W średniowieczu mógł tkać w Bardejowie każdy, kto chciał i potrafił,
nawet nie musiał przedstawiać świadectwa czeladniczego. Monopol na skup i sprzedaż płótna do
XVI wieku miało miasto. Jego upoważnieni urzędnicy skupowali utkane płótno, dawali je następnie
do bielenia w blechach i sprzedawali na targach po całych Węgrzech. Ogólna organizacja
płóciennictwa w Bardejowie nabrała w średniowieczu niebywałych, wyjątkowych cech jakiejś
rozproszonej manufaktury, zatem wczesnokapitalistycznej formy produkcji. Płótno bardejowskie nie
tylko przyczyniło się do ogólnego rozwoju miasta, lecz miało również istotny efekt socjalny dla
jego mieszkańców, którzy tkaniem mogli sobie polepszyć swoją sytuację materialną.
Ważnym rzemiosłem było garncarstwo. W roku 1485 powstał w Bardejowie cech garncarski,
najstarszy w naszym kraju.
Szczególne znaczenie miało dla miasta piwowarstwo. Piwo, które w mieście warzyli tylko
wyłącznie bogaci mieszczanie, mieszkający przy rynku, nie wytwarzano w wielkich ilościach, ale za
to miało ono dobrą jakość i wyborny smak. W archiwum miasta znajduje się wiele przykładów na to,
że piwo bardejowskie często było lepszym środkiem płatniczym, niż dukaty. Bogata szlachta, ważni
urzędnicy królewscy, nawet i dowódcy byłych wojsk husyckich, którzy jako ekwiwalent za swoją
powściągliwość wobec miasta otrzymywali beczkę, lub dwie, wysokiej jakości piwa. Ze źródeł
historycznych dowiadujemy się, że bardejowskiego piwa nie brakło nawet na weselu króla
węgierskiego Macieja Korwina.
Do rozwoju miasta w XV stuleciu przyczynili się zdecydowanie kupcy, którzy, oprócz
prowadzenia handlu na miejscu, byli także czynni w handlu dalekosiężnym, szczególnie handlując
płótnem i winem. Bardejów posiadał świetnie prosperujące winnice w okręgu tokajskim, skąd
przywożono wino nie tylko do piwnic miejskich, lecz także eksportowano za granicę, głównie do
Polski. Wiadomo na przykład, że wino od kupców bardejowskich stanowiło jedną trzecią
całorocznego spożycia wina w Krakowie.
Aktywność gospodarczą musieli kupcy bardejowscy rozwinąć także przy sprzedaży płótna,
którego roczna produkcja sięgała prawie ćwierć miliona łokci.Normalne zatem było, że docierali do
wszystkich ważnych miast targowych na Węgrzech i poza ich granicami. W tej sytuacji nie dziwi
bardzo, że to kupcy bardejowscy byli pierwszymi, którzy w roku 1444 przynieśli na Węgry
wiadomość o przegranej bitwie z Turkami pod Warną.
Rozkwit gospodarczy Bardejowa, który wspierało silne zaplecze rolnicze w postaci 14 własnych
wsi, przy końcu XV wieku przejawiał się w wielkim rozmachu budowlanym. Bogacące się miasto
najpierw przystąpiło do dokończenia budowy swojego kościoła farnego i wyposażenia jego wnętrza
w nowe ołtarze, później zaś zabrało się do wzniesienia w centralnej części placu rynkowego
reprezentacyjnego ratusza. Obie budowle są dziś największymi ozdobami i dumą Bardejowa.

Od czasu podniesienia Bardejowa do godności wolnego miasta królewskiego na jego czele stał
wybierany wójt i dwunastoosobowa rada miejska z rozległymi uprawnieniami. Członkami rady
miejskiej zostawali tylko wyłącznie bogaci kupcy i rzemieślnicy, w mniejszej mierze
przedstawiciele inteligencji miejskiej. Niżej stojące warstwy średnie i biedota miejska zostali
praktycznie w ogóle pozbawieni decydowania o losach miasta. Kolejnym ogniwem samorządu
miejskiego była tzw. rada wyborcza (rada stu członków, rada starszych), której zadaniem była
kontrola gospodarczej i finansowej działalności wójta i rady miejskiej. Restauracja magistratu miasta
dokonywała się na początku roku kalendarzowego.
Symbolicznym ucieleśnieniem samorządności miejskiej był herb miejski z pieczęcią. Herb
otrzymało miasto od króla Władysława V w roku 1453. Wykoncypował go prawdopodobnie
i zaprojektował pisarz miejski Leonard z Uničova. Tarczę herbową podtrzymuje anioł
z rozpostartymi skrzydłami. Jeszcze w tym samym roku miasto zleciło wykonanie, według nowego
herbu, także nowej pieczęci (typarium), której autorem był kieżmarski złotnik Mikołaj z Ołomuńca.