Varia historiae – książka o średniowieczu

Varia historiae. Wybrane zagadnienia z dziejów i kultury średniowiecza – to liczący 256 stron tom pod redakcją Jana Flaszy i Krzysztofa Polka wydany przez Muzeum. Zawiera referaty wygłoszone podczas sesji naukowej nt. „Nowe średniowiecze”, zorganizowanej w 2015 roku we współpracy z Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie. Książka zaopatrzona jest w bibliografię oraz indeksy: geograficzny i osobowy. Mogła się ukazać dzięki wsparciu finansowemu Związku Powiatów Polskich oraz Powiatu Bocheńskiego. We wstępie przedstawiono ideę jej powstania: „W ostatnich latach możemy zaobserwować wzrost zainteresowania średniowieczem, które stało się ulubionym okresem także dla autorów powieści fantasy i
filmowców, nie mówiąc już o działalności licznych grup rekonstrukcyjnych, prezentujących rożne aspekty życia codziennego tej epoki. Dotąd jednak w powszechnym odbiorze epoka ta jednak wzbudzała raczej negatywne skojarzenia będące efektem refleksji nad przeszłością ukształtowanej jeszcze w czasach renesansu i oświecenia. Wraz z rozwojem nowych metod i kierunków badań oraz ewolucją poglądów dotyczących przeszłości zmianie uległ również obraz epoki, postrzeganej obecnie jako kulturowo różnorodnej, a ówczesna Europa widziana jest jako kontynent niepozostający w izolacji od Afryki czy Azji. To rezultat długiego rozwoju badań historycznych oraz ciągłego poszukiwania nowych, skutecznych metod przy interpretacji źródeł. Obecnie w badaniach nad średniowieczem historycy coraz częściej korzystają również z osiągnięć innych dyscyplin humanistycznych a także nauk przyrodniczych, technicznych oraz mikrobiologii czy paleobotaniki. Odnosi się to zarówno do badań pojedynczych zjawisk i przypadków, jak też do zbiorowości i bardziej złożonych procesów w życiu społeczno- gospodarczym, osiągnięć techniczno-naukowych, kultury materialnej i duchowej tej epoki. Niniejsza publikacja, choć w skromnym wymiarze, ukazuje kierunki i tendencje występujące we współczesnej mediewistyce”. I tak Marek Materna, archeolog w Muzeum w Bochni, specjalizujący się w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza, a także w lokalnej problematyce archeologicznej, jest autorem artykułu Stillusy – garnki – warzelnie. Podsumowanie dotychczasowych badań. Dr hab. prof. UJPII Bogusław Krasnowolski – historyk i historyk sztuki na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II, kierujący Katedrą Dziejów Kultury, redaktor naczelny czasopisma „Folia Historica Cracoviensia”, znawca historii urbanistyki w Europie Środkowo-Wschodniej, teraz przedstawia Bochnię średniowieczną w świetle interpretacji układu urbanistycznego i jego przekształceń. Jan Flasza, dyrektor muzeum historyk, autor licznych opracowań poświęconych dziejom i kulturze Bochni i regionu omawia średniowieczną i wczesno nowożytną Bochnię jako nowoczesny ośrodek wydobywczy i handlowy. Urszula Sowina – dr hab. prof. PAN, historyk w Ośrodku Historii Kultury Materialnej Średniowiecza i Czasów Nowożytnych Instytutu Etnologii i Archeologii PAN w Warszawie, członek Zespołu Historii Miast przy Komitecie Nauk Historycznych PAN oraz Rady Doradczej Międzynarodowych Spotkań Mediewistycznych w Najera (Hiszpania), autorka publikacji dotyczących miast przełomu średniowiecza i nowożytności: ich socjotopografii, ruchu kredytowego, kultury materialnej, w tym zaopatrzenia w wodę i gospodarki komunalnej, a także prawa prywatnego, ze szczególnym uwzględnieniem dziedziczenia w świetle testamentów i inwentarzy ruchomości mieszczan Krakowa – przedstawia stan badań nad życiem codziennym miast późnośredniowiecznych. Z kolei dr Dorota Żurek z Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, interesująca się dziejami miast i mieszczaństwa epoki przedrozbiorowej, jest autorką artykułu Socjotopografia małego miasta w późnośredniowiecznej Polsce. Nowe tendencje i kierunki badawcze. Dr Maria Molenda, świetna znawczyni historii ubioru ze szczególnym uwzględnieniem okresu średniowiecza, renesansu i XIX stulecia, prezes nowosądeckiej Fundacji Nomina Rosae, opublikowała artykuł W mieszczańskim domu (XIV do 1. poł. XVI w.). Prof. dr hab. Jerzy Rajman, kierownik katedry Historii Średniowiecznej historyk w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, którego zainteresowania badawcze obejmują społeczeństwo, Kościół, zakony, kult świętych, dzieje miast małopolskich w średniowieczu w tym przede wszystkim Krakowa, publikuje artykuł zatytułowany Propozycje nowych badań nad kultem świętych w średniowiecznej Małopolsce na tle dotychczasowej literatury. I wreszcie dr hab. prof. UP Krzysztof Polek z Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, zajmujący się dziejami i kulturą Europy w V-XI w., dziejami i kulturą Słowiańszczyzny zachodniej we wczesnym średniowieczu, historią gospodarczą Europy wczesnego średniowiecza, etnogenezą i kulturą ludów i plemion w Europie wczesnośredniowiecznej, historią środowiskową (environmental history), historią historiografii, jest nie tylko redaktorem tomu, lecz także autorem obszernego tekstu pt. Tendencje i kierunki w badaniach nad historią gospodarczą Europy Północnej i Zachodniej we wczesnym średniowieczu w XX/XXI w. Stare pytania, nowe odpowiedzi. Na okładce umieszczono efektowną fotografię z drona Pawła Ćwiąkały, przedstawiającą pozostałości Ratusza na rynku w Bochni, odkryte podczas badań archeologicznych w 2017 roku. Na czwartej stronie okładkimaswerk z gotyckiego kościoła w Łapczycy.

Książka do nabycia w Muzeum im. Stanisława Fischera, Rynek 20. 

Cena: 25 zł.